Đối với người dân Nam Bộ có lẽ trái Trâm Bầu đã không còn quá xa lạ bởi cây mọc ven sông rạch. Trong các bài thuốc dân gian, loài cây này còn là vị thuốc quý có công dụng chữa giun sán, hỗ trợ giải độc gan, chữa gan cổ trướng hay nước ăn chân rất hiệu quả. Cùng EVADEP365 tìm hiểu thông tin chi tiết về loại quả này qua bài viết dưới đây.
Trái Trâm bầu là gì? Đặc điểm sinh trưởng
Trâm bầu (Combretum quadrangulare), còn được gọi là Chưng bầu, săng kê, tim bầu, song re,… là một loại cây thực vật có nguồn gốc từ Đông Á, đặc biệt phổ biến ở Việt Nam. Cây có thể sinh sống trong nước ngọt, nước mặn và đất chua phèn, thường được tìm thấy ven kênh rạch ở miền Nam nước ta.
Trâm bầu là cây dạng bụi, thân gỗ, chiều cao khoảng từ 10-12m. Cây có khá nhiều cành ngắn với lá nhiều lông ở cả hai mặt, mọc đối xứng với nhau. Hoa trâm bầu khá nhỏ, mọc ở ngay nách thành cụm và có màu vàng nhạt. Hạt quả có dạng hình thoi và có 4 cánh mỏng, có thể thu hoạch quanh năm, đặc biệt nhiều vào tháng 1 và 2. Lá cây, hạt hay rễ đều có thể sử dụng làm thuốc, sử dụng tươi hoặc phơi khô đều được.
Công dụng trong việc chữa bệnh mà trâm bầu đem lại
Mặc dù là loại cây mọc ven sông rạch, thế nhưng trái trâm bầu lại mang đến rất nhiều công dụng với sức khỏe. Bởi vậy nên Trái Trâm Bầu được sử dụng phổ biến trong nhiều bài thuốc dân gian, một số tác dụng thường được biết đến ở loại cây này là:
- Tăng tiết dịch mật và kích thích tiêu hóa: Nước sắc từ lá trâm bầu có tác dụng kích thích cảm giác thèm ăn và giúp cải thiện vấn đề chán ăn.
- Lợi tiểu và đào thải chất độc: Nước sắc từ lá trâm bầu giúp cơ thể loại bỏ các chất độc hại qua đường tiểu.
- Kháng vi khuẩn và chống ung thư: Trong trái Trâm Bầu rất giàu Cycloartane triterpenoid, Methyl quadrangutarate B và D… Những thành phần này có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và gốc tự do rất tốt.
- Hỗ trợ điều trị HIV: Nhiều bài thuốc cũng sử dụng Trâm bầu để hỗ trợ điều trị HIV bởi thành phần của loại quả này có chất có thể ức chế một enzyme quan trọng trong quá trình nhân đôi virus HIV-1, đồng thời giúp hỗ trợ điều trị bệnh.
- Tốt cho tim mạch và ổn định đường huyết: Trâm bầu giúp giảm mỡ máu, có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và hỗ trợ điều trị tiểu đường tuýp 2.
Các bài thuốc được sử dụng nhiều với trái trâm bầu
Chính bởi sở hữu rất nhiều công dụng điều trị bệnh nên Trái Trâm Bầu xuất hiện trong một số bài thuốc dân gian, có thể kể đến như:
Giải độc gan cùng với trái trâm bầu
Để tăng cường quá trình giải độc gan, một phương pháp hiệu quả là sử dụng hạt trâm bầu. Hạt trâm bầu có khả năng hỗ trợ gan trong việc loại bỏ các chất độc hại khỏi cơ thể. Việc dùng 20 – 30g hạt trâm bầu nấu nước uống hàng ngày sẽ giúp cung cấp các dưỡng chất cần thiết và đồng thời tăng cường chức năng gan.
Ngoài ra, lá trâm bầu cũng là một lựa chọn tuyệt vời để nâng cao sức khỏe gan. Bạn có thể phơi khô lá trâm bầu và nấu chung với lá cây nhân trần để tạo ra một loại nước uống tự nhiên, giúp nhuận tràng, tăng cường chức năng gan và giải độc cơ thể. Sử dụng thường xuyên nước uống này sẽ giúp cải thiện sức khỏe gan và đảm bảo hệ thống tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
Trị giun sán hiệu quả
Không chỉ giải độc gan mà Trái Trâm Bầu còn có thành phần chứa nhiều chất có tác dụng diệt trừ nhiều loại giun, đặc biệt là giun đũa và giun kim. Một số có thể kể đến như: tanin, axit béo, oxalat calcium, axit oxalic tự do… Công dụng của các thành phần này được đánh giá là hiệu quả lên đến 70% so với các loại thuốc trị giun đang có trên thị trường hiện nay.
Cách sử dụng là mang nướng hạt trâm bầu, kẹp vào chuối chín để ăn. Trẻ nhỏ bạn nên ăn từ 5-10 hạt còn người lớn đến trung tuổi thì có thể ăn từ 14-20 hạt. Nghiền nát hạt và trộn với lá mơ lông thái nhỏ và bột làm bánh để nặn thành bánh. Bữa sáng sớm hôm sau, ăn khi đói. Lưu ý: Không ăn thêm đồ ăn khác cho đến bữa trưa. Phương pháp này nên áp dụng trong 4-5 ngày liên tiếp.
Chữa xơ gan cổ trướng
Bài thuốc này được chế biến từ một số thành phần tự nhiên, bao gồm 50g lá trâm bầu khô, 50g lá cối xay, 50g vỏ cây quao nước, 50g vỏ cây vọng cách, 200g quả dứa dại và 200g cây ráy gai. Thành phần này được sử dụng nấu chung với nhau để tạo thành một loại nước uống có tác dụng hỗ trợ chữa xơ gan cổ trướng.
Bài thuốc hiệu quả trong việc chữa nước ăn chân
Một phương pháp trị nước ăn chân tại nhà mà bạn có thể thử là sử dụng các loại lá trâm bầu, lá phèn đen, lá móng tay và lá bạch hạ giã nhuyễn. Bạn cần 100g của mỗi loại lá này và ngâm chúng trong 100ml rượu trắng. Sau đó, bạn có thể sử dụng dung dịch nước rượu ngâm này bôi lên chỗ ăn chân 2 – 3 lần mỗi ngày để giúp lành nhanh chóng. Nếu không sử dụng hết, bạn có thể đậy kín nắp chai rượu ngâm để sử dụng dần.
Ngoài việc trị nước ăn chân, các thành phần từ Trái Trâm Bầu còn có nhiều tác dụng khác. Rễ cây trâm bầu có khả năng giúp vết thương nhanh lành, trong khi lá trâm bầu được sử dụng để giảm đau và trị bệnh tiêu chảy. Tuy nhiên, nhớ rằng trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp chữa trị nào, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Sử dụng trái trâm bầu cần lưu ý điều gì?
Trái Trâm Bầu mặc dù rất tốt, thế nhưng để tối ưu công dụng mang lại bạn cần phải lưu ý một số vấn đề sau:
- Phụ nữ đang mang thai và đang cho con bú không nên sử dụng các loại bài thuốc từ trâm bầu. Việc này để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mẹ và thai nhi hoặc trẻ nhỏ.
- Không nên kết hợp sử dụng các loại bài thuốc trâm bầu với các loại thuốc tây chữa tăng men gan, thuốc lợi tiểu hoặc thuốc trị giun khác. Việc kết hợp này có thể gây tác dụng phụ hoặc tương tác không mong muốn giữa các loại thuốc.
- Trong hạt trâm bầu có chứa chất oxalate calcium có thể gây ra tác dụng phụ là hiện tượng nấc cụt sau khi uống. Tuy nhiên đây là phản ứng không đáng lo ngại và thường tự giảm đi mà không cần điều trị đặc biệt.
- Trong dân gian, cũng có một loại cây khác tương tự và rất dễ nhầm lẫn với cây trâm bầu, được biết đến với tên gọi là cây bạc thau. Đặc điểm của cây là thân dây leo với hoa màu tím hồng, thường được trồng làm cảnh. Trước khi sử dụng trâm bầu, bạn cần đảm bảo không nhầm lẫn giữa hai loài cây này để tránh tác động không mong muốn.
Trên đây là tổng hợp các công dụng, đặc điểm cũng như bài thuốc chữa trị của Trái Trâm Bầu. Bạn nên tìm hiểu thật kỹ và bỏ túi các lưu ý cần thiết trước khi áp dụng để giúp tăng cường hiệu quả mang lại.
